Do zakresu działania Straży Miejskiej w Zdzieszowicach należy w szczególności:
1) ochrona spokoju, porządku i czystości na terenie miasta i gminy – kontrola przestrzegania obowiązujących w tym zakresie ustaw oraz uchwał Rady Miejskiej,
2) kontrola przestrzegania regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta i gminy Zdzieszowice,
3) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego, w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym,
4) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia, zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,
5) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożenia takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości świadków zdarzenia,
6) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
7) współdziałanie z organizacjami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych,
8) konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy,
9) nadzór nad bieżącym funkcjonowaniem monitoringu miasta.
Straż przy wykonywaniu swoich zadań, ma prawo do:
1) udzielania pouczeń, zwracania uwagi, ostrzegania lub stosowania innych środków oddziaływania wychowawczego,
2) legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
3) ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji,
4) dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości podręcznych bagaży osoby,
5) nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
6) dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych – w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,
7) usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym,
8) wydawania poleceń,
9) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
10) zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji.
Dystynkcje - jak zidentyfikować strażnika?
Po nowelizacji ustawy o strażach gminnych od 24 grudnia 2009 roku w strażach gminnych można wyróżnić 16 stanowisk służbowych. Najniższym stopniem w hierarchii jest stopień aplikanta, a najwyższym jest stopień komendanta.
Poniżej znajdują się wzory dystynkcji odpowiadające każdemu ze stanowisk mundurowych.